Dlaczego Kaczki nie toną?
Kaczki dzięki piórom potrafią nie tylko latać, ale także unosić się nad powierzchnią wody. Kaczki sprawnie pływają na powierzchni i doskonale nurkują.
Pióra
Ciało ptaka jest dobrze izolowane, gdyż upierzenie nie przepuszcza wody. Pomaga w tym szczególnie silnie rozwinięty gruczoł kuprowy - położony pod nasadą ogona (nazywanym u ptaków kuprem). Ten skórny gruczoł ptaków wydziela substancję, którą natłuszczane są pióra, aby zabezpieczyć je przed przemoknięciem. Tłustą wydzielinę ptaki roznoszą za pomocą dzioba. Natłuszczone z zewnątrz ściśle przylegające pióra konturowe tworzą coś w rodzaju poduszki, wypełnionej od środka ogrzanym przez ciało powietrzem oraz warstwą miękkich piór puchowych. Takie warstwy doskonale izolują skórę ptaka od wody, dlatego ptaki nie czują też jej niskiej temperatury. Dodatkowo w izolacji od zimna bardzo pomocna jest podskórna warstwa tłuszczu, szczególnie silnie rozwinięta w okresie zimowym.
Nieprzepuszczalna dla wody warstwa piór to z jednej strony atut, a z drugiej utrudnienie podczas nurkowania. Dlatego też, np. perkozy potrafią usuwać powietrze spomiędzy piór i z worków powietrznych, silne przyciskając skrzydła do ciała, by szybko i głęboko się zanurzyć. Kolejnym przystosowaniem do nurkowania jest bocznie spłaszczony tułów ptaka i wydłużona klatka piersiowa. Jej żebra chronią narządy wewnętrzne przed ciśnieniem wody na dużych głębokościach.
Ciekawe przystosowanie do nurkowania mają kormorany, przebywając pod wodą stają się cięższe, bo ich pióra namakają, a tym samym ułatwia im przezwyciężenie siły wyporu. Później na lądzie, suszą swoje zmoczone skrzydła szeroko je rozkładając. Zwykle ptaki dobrze nurkujące między innymi: alki, perkozy są słabymi lotnikami, gdyż mają relatywnie większy ciężar ciała, do powierzchni nośnej skrzydeł. Różne gatunki ptaków mają niejednakowy czas i głębokość nurkowania. Rekordzista - pingwin cesarski schodzi nawet do 250 metrów i może wytrwać pod wodą około 10 minut. Ze spotykanych w Polsce ptaków dość głęboko nurkują kaczki morskie: lodówka, uhla (do 30 m) oraz nury i perkoz dwuczuby. Najlepsi jednak nurkowie Bałtyku to - zgodnie z nazwą - nurzyki, które w ciągu 2 minut mogą zejść pod woda do 60 metrów.
Nogi
Nogi wielu ptaków wodnych są umieszczone w tylnej części tułowia, dlatego nie pozwalają im zbyt sprawnie poruszać się na lądzie. Dodatkowo kości udowe, szczególnie u gatunków nurkujących są skrócone, natomiast kości podudzia relatywnie dłuższe. Widać to zwłaszcza u poruszających się na lądzie perkozów, czy nurów, a i przysłowiowy chód kaczek, czy łabędzi nie jest zbyt elegancki. Wyjątek stanowi tu łyska i inne chruściele, które dosyć sprawnie biegają na brzegu. Na wodzie i pod wodą nogi, a właściwie ptasie stopy są najważniejszą częścią ciała służącą do poruszania się (u niektórych np. u alek bardzo ważne są jeszcze skrzydła podczas nurkowania). Podczas wiosłowania stawy skokowe umożliwiają swobodny ruch obrotowy, a boczne spłaszczenie kości skokowych zmniejsza opór wody. Nogi ptaka niczym śruba okrętowa napędzają tułów, głównie dzięki błonie pławnej (kaczki, gęsi, mewy), płaskim wyrostkom na palcach (łyska) lub spłaszczeniu palców (perkozy).Mechanizm wiosłowania u ptaków polega na naprzemiennym ruchu nóg. Gdy prawa noga wysuwa się do przodu, lewa podąża do tyłu, po czym następuje zmiana. Podczas ruchu do przodu palce i
błona pławna są złożone. Natomiast przy ruchu w tył następuje zagarnianie wody przy rozpiętej błonie. U wiosłonogich (kormorany, głuptaki) błona obejmuje 4 palce, a u blaszkodziobych (kaczki, gęsi, łabędzie) - 3. Kciuk jest wolny. Stopy ptaków wodnych mogą mieć różną
powierzchnię i kształt. Oprócz pływania stopy ptaków wodnych spełniają inne funkcje. Łabędziom błony pławne pomagają przy wznoszeniu się w powietrze, kiedy szybko i naprzemiennie uderzają nogami o gładką powierzchnię wody, jednocześnie machając skrzydłami. Pomocne są także przy lądowaniu na wodzie.
Stopy ptaka to także narząd termoregulacji. W czasie chłodnych słonecznych dni ptaki wystawiają ciemne stopy z szeroko rozpiętymi błonami pławnymi na słońce, zyskując
przez to dodatkowe ciepło. Dzięki innemu specjalnemu przystosowaniu ptaki wodne nie tracą zbyt wiele ciepła swojego ciała, trzymając nogi w chłodnej wodzie. Specjalny układ naczyń krwionośnych w nodze ptaka sprawia, że ciepła krew w tętnicach, gdy płynie do stóp ptaka, oddaje swoje ciepło położnym bardzo blisko żyłom, którymi płynie z kolei krew z nóg z do tułowia. Do stóp dociera natleniona, ale zimniejsza krew tętnicza. Tak, więc ciepło nie wydostaje się z ciała ptaka w nadmiarze. Z kolei latem podczas upalnych dni, dzięki dużej powierzchni stóp, ptak może obniżyć temperaturę ciała.
Dziób
Kaczki i gęsi zaliczane są do rzędu blaszkodziobych. Nazwa ta wzięła się od miękkich płytek - blaszek, umiejscowionych na krawędziach, zarówno górnej, jak i dolnej części dzioba. Podczas zdobywania pokarmu ptaki wciągają wodę do jamy dziobowej, a następnie zatrzymują znajdujące się w niej skorupiaki i części roślin. Wodę wypuszczają pomiędzy blaszkami na zewnątrz. Dodatkowo ich język i wnętrze dzioba pokryte jest stożkowatymi brodawkami.
Łabędzie i kaczki takie jak krzyżówka, czy rożeniec zanurzają tylko przednią część ciała w poszukiwaniu pokarmu lub znajdują go na powierzchni wody. Różne gatunki gęsi, czy też często świstuny i łabedzie odżywiają się szukając pokarmu na lądzie, "pasąc" się na trawiastych murawach, polach. Gatunki nurkujące, zwane grążycami np. głowienka, czy czernica nurkują w poszukiwaniu jadalnych części roślin i bezkręgowców. Inne ptaki wodne mają także dzioby przystosowane do pobierania pokarmu. Tracze mają dzioby długie i wąskie, a ich wewnętrzna powierzchnia dolnej części jest drobno karbowana i przypomina tarkę. Umożliwia to łapanie i przytrzymanie pod wodą małych ryb, czy bezkręgowców. Z kolei dzioby perkozów i nurów są zwykle długie i z ostrymi krawędziami. Dziób kormorana jest haczykowato zagięty w dół. Najbardziej "uniwersalne" dzioby mają mewy, która odżywiają się różnorodnym pokarmem.